Johann David Zocher (?-1817)
Al een poos geleden kwam ik de overlijdensakte van Johann David Zocher (?-1817) tegen. En laat me vervolgens niet met rust.
Omdat het zo opmerkelijk is en omdat we dit niet zo maar mogen laten liggen en ….nou ja ik zet hem op deze site, kunnen we er nog eens over nadenken met z’n allen.
Tot nu gold Torgau (D) als geboorteplaats van Zocher en weten we niet beter als dat hij in 1763 werd geboren. De overlijdensakte geeft andere informatie namelijk 1765 of 1766 als geboortejaar en Leeuwarden als geboorteplaats, hieronder kunt u het zelf even nalezen:
Getuigen bij zijn overlijden zijn Charles Francois Simond (71 jaar oud) rentmeester van zijne koninklijke hoogheid de kroonprins der Nederlanden en Gerrit de Zoete (29 jaar oud) dagloner beide wonende op Zoestdijk onder Baarn. Gebuuren van den Overledenen de Heer Jan David Zocher architeck oud Eenenvijftig Jaren zyne hij geboren te Leeuwaarden (ouders onbekend). Hebben deze getuigen zich zo vergist of wisten zij domweg niet precies van Zocher’s herkomst? Maar waarom zo stellig 51 jaar en Leeuwarden invullen? Zocher’s ouders waren ook niet bekend en dat is uiteindelijk weggelaten. Dit hadden de betrokken personen ook bij zijn geboortejaar en – plaats kunnen doen….Het blijft opmerkelijk…
Helaas is de tekst van de overlijdensakte net niet lekker te lezen, maar intrigerend is het wel. Zocher zou in juli 1763 zijn geboren, volgens de huidige consensus, dacht k?
Ik besloot de inschrijving van ondertrouw van Zocher’s huwelijk met Maria Michael er eens bij te pakken. Die inschrijving vond plaats op 19 december 1788. Er staat dat Zocher op dat moment 24 jaar oud was: ‘oud 24 jaren’. Als de geboortedatum in juli 1763 klopt, dan moet hij op dat moment 25 jaar oud zijn geweest. Hij zal toch zelf wel geweten hebben hoe oud hij was?
Dus ofwel was Zocher 25 en is dat fout genoteerd, ofwel is hij niet in 1763 geboren.
Overigens staat er ook bij dat hij uit Straatsburg afkomstig was (dat gegeven bij de inschrijving betekent overigens niet dat hij daar geboren werd, het geeft alleen aan dat hij vanuit Straatsburg naar Nederland was gekomen). Ik vermoed dat zijn buren bij zijn overlijden geen idee hadden waar Zocher geboren was (van hoeveel buren weten wij precies hoe oud en waar ze geboren zijn?). Hij zal niet accentloos zijn geweest, vermoed ik, misschien dachten ze daarom aan Friesland.
Woonde Zocher jr rond deze tijd niet in Leeuwarden?
Nog iets over die inschrijving van ondertrouw: de vader van Zocher woonde op dat moment in Straatsburg, en kon blijkbaar niet bij deze plechtigheid aanwezig zijn. In de kantlijn staat wel aangegeven dat hij zijn goedkeuring aan dit huwelijk gaf ‘hij vaders consent goet’. Bevestigt dit de bij de inschrijving gemelde leeftijd van Zocher (omdat je vaak pas op je 25ste mocht beslissen over de grote zaken van het leven)?
Goed speurwerk Henk!
Als je de overlijdensakte wilt nalezen kan dat via wiewaswie.nl.
Inderdaad; wat weten je buren al van je 😉 maar waarom dan leeftijd en geboorteplaats zo expliciet gemeld? Terwijl de ouders van Zocher worden opengelaten.
Ik ben geen psycholoog, maar ik denk dat als je mensen bij een officiële gelegenheid als de aangifte van een overlijden 4 vragen voorlegt, ze liever twee antwoorden geven waarvan ze niet helemaal zeker zijn, dan dat ze vier maal ‘geen idee’ antwoorden.
Overigens staat naast de ondertrouw-aangifte van Zocher iemand van 30 jaar oud die ‘consent’ van zijn moeder heeft. Dus leeftijd had daar blijkbaar niets mee te maken…