Bij deze plaat meldt Grohmann: Wir liefern auf diesem Blatte die Zeichnung einer Maschine, vermittelst welcher man Wasser aus der Tiefe bringt, um trockene Wiesen und Felder zu bewässern. Der Graf Macartney, der vor einigen Jahren als Englischer Bothschafter nach China ging, fand sie oft in diesem Reiche, und nahm eine Zeichnung davon in die Nachricht von seiner Gesandschaft auf. (…)  

Uit de weblog over de tuinen van Madame Vilain XIIII bleek al dat Jean-Baptiste Pisson de architect zou zijn van Kasteel Gransvelde van Madame Vilain Quatorze. Enig speurwerk naar deze Gentse architect leert dat Pisson ook als tuinarchitect werkzaam was. Ik citeer wat ‘losse’ zinnen uit een prachtig geïllustreerd online-artikel:  

Daarnaast ontwikkelde hij een grote interesse voor tuinaanleg, waarbij hij vooral de pittoreske Engelse tuin propageerde. Pisson verrichtte in elk geval ook werkzaamheden voor een familielid Philippe-Louis Vilain XIIII, maar droeg de werkzaamheden (wegens tijdgebrek) over aan collega’s Benjamin Dewarlez en Francois Verly, aldus dit artikel.

Verder: Hij was zowel belast met de eerste dringende werken in het gebouw als met de aanleg van de tuin. [het gaat hier om Kasteel Wissekerke in Bazel (BE), in bezit van familie Vilain Quatorze] Eveneens wordt gezegd dat Pisson zeer veel interesse had voor de Egyptische veldtochten van napoleon en daaruit voortvloeiende egyptomanie.

Voor een ander project vervaardigde Pisson: twee gesigneerde plannen voor tuinaanleg, (…) De twee verschillende tuinprojecten, gekarakteriseerd als jardin pittoresque, tonen een engelse tuinaanleg, voorzien van allerlei tuinrekwisieten. Opmerkelijk is de aandacht voor fabriekjes en tuinelementen in neogotische of Chinese stijl, zoals een pont gothique, een ronde temple gothique of een temple et pont chinois. Langs slingerpaadjes waren allerlei beelden, waterpartijen met watervallen, vogelkooien, spelen enz. voorzien. Dez tuinontwerpen werden niet uitgevoerd maar ze illustreren duidelijk de interesse van Pisson voor het ontwerpen van tuinen, bij voorkeur in een pittoreske engelse landschapsstijl. Het gaat in dit laatste citaat om de tuinen van het kasteel van Marke bij Kortrijk in bezit van textiehandelaar Francois van Ruymbeke en zijn vrouw Marie-Thérès Delebecque. Voor meer fantastische ontwerpen (maar jammer genoeg moeilijk te bekijken door de kwaliteit (ze zijn verbleekt) van de tekeningen): klik hier.

Mogelijk heeft Pisson ook de tuinen van het huis Gransvelde ontworpen? En dan ook de driepuntsbrug?

Marinus van den Berg (Rozendaal, 1796 – Rozendaal, 1846) 

In het huisarchief van De Velhorst gemeente Lochem gld bevindt zich een tuinontwerp (klik op de afbeelding voor een vergroting) gesigneerd en gedateerd:

De archivaris van dit archief heeft de handtekening als J.H. van den Berg geïdentificeerd en als datering: 11 december 1818. Het huis De Velhorst was in die periode in het bezit van Jan Carel Jacob van Löben Sels (1775-1850) en zijn echtgenote Jacqueline de Malapert (1780-1856). Uit het kadastraal minuutplan blijkt dat dit ontwerp, in elk geval op de hoofdlijnen is uitgevoerd. Maar wie is deze Van den Berg en heeft hij meer ontwerpen gemaakt in Gelderland of elders? Na nader onderzoek in de kasboeken die in het huisarchief van De Velhorst aanwezig zijn, komt Van den Berg voor onder:

uitgaven

24 juni 1819 Aan M. Van den Berg voor een tekening Van een aanleg f 10-10

Voor twee Lei abricoosboomen                                                                3-2

Voor 3 dagen vacatie[?] en Reiskosten                                                      9-11  

                                                                                                            f 22-12-“

Zijn voorletter is dus M. en niet J.H. bovendien blijkt uit deze post dat Van den Berg ook bomen leverde, hij had dus een kwekerij of handelde in plantmateriaal. Dit geeft een goed houvast om binnen de, veelvoorkomende, naam Van den Berg naar deze onbekende tuinarchitect te zoeken. En levert ‘een’ Marinus van den Berg op, geboren in Rozendaal op 20 juni 1796 als zoon van Hendrik van den Berg (1743-1814) en Egbertje Berends (?-?). Vader Hendrik was eveneens boomkweker en na zijn dood neemt Marinus de kwekerij over. Al in 1815, hij is dan pas 19 jaar jong, adverteert hij als kweker met een aanzienlijk sortiment planten en bomen ed.:

In de kadastrale leggers van Rozendaal komt de naam Van den Berg voor. Een en ander is nogal rommelig met veel doorstrepingen en dergelijke, maar Marinus van den Berg heeft daar in elk geval een huis met erf, bakoven en een schuur tot zijn beschikking gehad. Het huis is in het bezit van Baron Torck van Roosendaal geweest, Marinus had het Regt van opstand. Marinus overlijdt in Rozendaal op 25 september 1846, 50 jaar oud. Maar waar ik nu nog niet achter heb kunnen komen; is M. van den Berg dezelfde persoon als Marinus? En heeft hij meer ontwerpen gemaakt voor andere tuinen?